Dr. Egzon ABDULLAHI

Mjekësia e personalizuar!

Praktika tradicionale mjekësore shpesh zbaton të njëjtat trajtime për të gjithë pacientët me të njëjtën sëmundje, pavarësisht nga gjenetika dhe faktorët e tjerë që kontribuojnë. Sidoqoftë, kjo në vete sjell një sërë kufizimesh pasi ka faktorë të shumtë që kontribuojnë në sëmundje dhe që ndikojnë në efektivitetin dhe sigurinë e barnave.

Mjekësia e personalizuar është një formë e re e trajtimit që synon të përmirësojë specifikën dhe efektivitetin e mjekësisë, duke e bërë atë më të synuar dhe individual për secilin pacient.

Gjenet përdoren si “projeksionet” për prodhimin e proteinave, për të diktuar sekuencën e aminoacideve në to, të cilat transkriptohen nga sekuencat e ARN-së.

Hetimi i gjeneve mund të informojë studiuesit për proteomën unike të secilit pacient. Kjo siguron njohuri esenciale për sëmundjen dhe zhvillimin e ilaçeve, veçanërisht nëse ajo proteinë është e përfshirë në shpërbërjen e ilaçeve ose transportimin e tyre.

Për më tepër, një proteinë specifike mund të jetë shënjestra e ilaçit ose e përfshirë në një kaskadë sinjalizimi të iniciuar nga ai. Prandaj, analiza e informacionit gjenetik luan një rol jetësor në zhvillimin e mjekësisë së personalizuar.

Testimi gjenetik gjithashtu ka identifikuar që njerëzit me gjenetikë specifike gjithashtu kanë përgjigje të ngjashme me trajtimet. Për shembull, njerëzit me një ndryshim të caktuar gjenetik mund të kenë një rrezik më të madh ndaj efekteve anësore të ilaqit gjegjës.

Tek ata gjithashtu mund të nevojitet një dozë shumë më e lartë për të marrë një efekt të dobishëm, mund të mos përfitojnë aspak nga trajtimi, mund të kenë një përfitim më të madh për trajtimin ose mund të kenë një kohëzgjatje tjetër optimale të trajtimit.

Prandaj, duke identifikuar se cilat variacione gjenetike shoqërohen me këto cilësi, ilaçet dhe trajtimet mund të përmirësohen, duke i bërë ato më të sigurta dhe më efektive.

Ndaj kësaj fushe të hulumtimit tashmë ekziston një vëmendje shumë më e madhe brenda shumë sëmundjeve komplekse, të tilla si HIV, kanceri, depresioni dhe sëmundjet e mushkërive e gjetiu.

Shumica e ilaqeve që ne sot përdorim në mjekësi rrjedhin nga ekstraktet bimore. Këto bimë kur përdoren si esenciale ose nuk e kanë asnjë efekt anësor ose kanë efekte minimale semptomatike. Prandaj në vend të përdorimit të ekstrakteve të koncentruara te tyre të prodhuara në mënyrë sentetike në laborator, perdorimi i bimës si tërësi do të kishte një efekt më dominant dhe do të ishim më të sigurtë përsa i përket mbrojtjes nga gjetjet e padëshiruara të ekstraktit gjegjës të bimës në fjalë.

Mbase dihet se ekstrakti potent për sëmundjen në fjalë tek bima në formën natyrale të saj gjendet me përbërësit tjerë bashkërendës, esencielisht e bën atë më të balancuar në efekt dhe më efikas si tërësi.

Kjo metodë trajtimi me bimë mund të personalizohet për pacientin në fjalë nëse atë dhe efektet e sëmundjes tek ai i shikojmë si një tërësi të veqantë për pacientin gjegjës, krahasuar me sëmundjen dhe efektet e saj të pritshme në shoqëri në përgjithësi.

Pra bazlar në mjekësinë holistike sëmundja shërohet si e veqantë bazuar në problemet që i shkakton tek individi.

Sipas variacionit gjenetik të personit në fjalë mund të shërohet sëmundja personalisht spas defekteve funksionale që i le tek ai gjegjesisht.

Sëmundja tek personi krahas problemit primar të shaktërimit në sitemin gjegjës shkakton edhe probleme funksionale në sistemin trupor në përgjithësi. Nëse rekrutohet sistemi mbrojtës i trupit ndaj qelizave defektive dhe ato largohen do të evitohet efekti i tyre në esencë dhe defektet që i shkaktojnë në sistemin trupor në përgjithësi.

Nëse një ekstrakt bimor vepron esencialisht në shkaktarin e sëmundjes ajo mund të kombinohet me tjetrën (apo metoda tjera funksionale (ozonterapia, PRP, etj.), ilaqe tjera te mjekesisë konvencionale) që vepron në sistemin trupor në përgjithësi që e rekruton atë kundër saj apo edhe në efektet anësore të sëmundjes në sistemin në tërësi, edhe meqë zakonisht një tërësi bimore efektive kundër sëmundjes në fjalë bart në vete pos përbërësit që e lufton sëmundjen edhe përbërës anësor që e risin apo forcojnë efektin e tij.

Mjekësia e personalizuar holistike e vë individin në qender dhe me përmirësimin e kualitetit të jetesës azhuron ta shërojë sëmundjen duke u munduar ti eliminojë edhe efektet e padëshiruara që i shkakton ajo krahasuar me vet problemin që shkakton në esencë.

Mjekësia e personalizuar funksionale – holistike paraprakisht synon që me masa preventive ta përmiresojë standardin e jetesës e nëse trupi dështon me kualitetin e tij dhe shfaqet sëmundja atëherë me riaktivizimin e mekanizmave mbrojtës dhe efektiv synon ta rigjenerojë atë dhe t’i riformesojë barierat kundër shkaktarit gjegjës.

Mjekësia e personalizuar konvencionale në azhurim të alternativave të më të individules çdo ditë e më shumë është duke u gërshetuar me atë personalen funksionale.

Pra mjekësia me në qendër individin dhe jo sëmundjen bëhet më humane dhë largohet nga të qenit patocentrik. Ndjell humanen dhe atë qe i duhet atij.

Ky shkrim u postua në ditën E enjte, 2 Maj, 2024 në orën 7:11 am dhe është regjistruar në kategorinë Gjenetikë. Ju mund ta ndiqni çdo ngjarje lidhur me këtë artikull përmes RSS 2.0 feed. Ju mund të komentoni, apo ta tregoni si burim në websajtin tuaj personal.

One Response to “Mjekësia e personalizuar!”

A WordPress Commenter thotë:

2 Maj, 2024 te 7:11 am

Hi, this is a comment.
To get started with moderating, editing, and deleting comments, please visit the Comments screen in the dashboard.
Commenter avatars come from Gravatar.

Përgjigjiuni

Le një koment

Kanceri (...lexojeni të tërën)

Në këtë shkrim dua të flas rreth gjenomikës që po përdoret për të revolucionarizuar mënyrën se si njerëzit po i afrohen kancerit. Jo vetëm në aspektin e trajtimit, por në kuptimin e mekanizmave themelorë të mënyrës se si ne, si mjekë, e klasifikojmë kancerin. Le të fillojmë me një rast. Një grua në të 60-tat me një ndryshim nëkohët e fundit në formë të një nishani në këmbën e saj. Ajo është vizituese e rëndomtë e salloneve për rrezitje, nuk përdor krem kundër diellit kur del jashtë. Bëhet një biopsi ekscizionale dhe zbulohet se ajo ka melanomë malinje. I nënshtrohet një vlerësimi të mëtejshëm dhe verifikohet se ka metastaza të shumta në mëlçi. Kjo është një situatë vërtet e tmerrshme në të cilën prognoza e pacientit është mjaft e zymtë. Kuptimi i ri i mekanizmave në këtë sëmundje dhe sëmundje të tjera po e ndryshon disi atë prognozë dhe po jep vërtet ide të reja se si funksionon në të vërtetë kanceri. Pra, para se të diskutoj për menaxhimin e këtij pacienti, do të diskutoj mekanizmat e variacionit gjenetik. Ky është një ndryshim që ilustron formimin e kromozomit të Filadelfias dhe ilustron faktin se kromozomi i Filadelfias, ka shenja dalluese patologjike të leuçemisë kronike mielogjene. Përfaqëson një ndryshim zhvendosjeje midis një segmenti të kromozomit 9 dhe një segmenti të kromozomit 22. Kjo rezulton në një kromozom 9 disi më të gjatë dhe një kromozom 22 shumë më të shkurtër. Ngjarja e bashkimit në kromozomin 22 rezulton në formimin e një gjeni të ri. Ky është një shkrirje midis gjeneve ECR dhe ABL, që gjeneron një kinazë të re që nxit zhvillimin e leuçemisë kronike mielogjene. Zbulimi se kjo kinazë është e rëndësishme në gjenerimin e këtij kanceri të veçantë çoi drejtpërdrejt në zhvillimin e ilaçeve që pengojnë këtë aktivitet të kinazës. I pari nga këto barna ështe ilaçi i quajtur Gleevac. Gleevac rezulton të jetë shumë efektiv në leuçeminë kronike mielogjene jo 100% efektive, por shumë, shumë efektive. Dhe në mënyrë interesante gjithashtu efektive në disa forma të pazakonta të kancerit të stomakut që duket se nxiten nga i njëjti mekanizëm. Pra, kjo na jep dy sugjerime. Një sugjerim është se nëse i kuptojmë mekanizmat nxitës me të cilët aktivizohet kanceri, mund të jemi në gjendje të zhvillojmë ilaçe që pengojnë ato mekanizma nxitës. Dhe sugjerimi i dytë është se kanceret që ne i quajmë me emra të ndryshëm, pra kanceret që duken ndryshe nën një mikroskop mund të kenë në të vërtetë mekanizma molekularë shumë të ngjashëm dhe prandaj ndoshta të trajtohen nga të njëjtat lloje të barnave. Pra, historia mahnitëse rreth kësaj vjen në sëmundjen melanoma malinje që ka ky pacient që ju prezantova. Pra, mënyra tradicionale e klasifikimit të melanomës malinje tregohet këtu. Dhe ka të bëjë me vendin ku shfaqet melanoma dhe nëse ka dëshmi të ekspozimit bë rreze uv mbase dëmtimi i diellit në lëkurë luan rol të rëndësishëm. Pra, a është shfaqur në lëkurë me dëmtim nga dielli? Apo pa dëmtime nga dielli, a është shfaqur në sipërfaqet mukozale në sy, apo në sipërfaqet akrale, duart dhe këmbët? Pra, kjo është mënyra tradicionale e klasifikimit të melanomës. Dhe bazuar në klasifikimin, ju do të zgjidhni terapi të veçanta medikamentoze, shumica e të cilave në situatën metastatike do të ishin relativisht joefektive. Aftësia për të renditur jo gjenomin e pacientit, por gjenomin e qelizave të kancerit, i cili është i ndryshëm nga gjenomi i pacientit, ka çuar në njohjen se melanomat, së bashku me shumë kancere të tjera, kanë shumë, shumë mutacione dhe, në fakt, disa prej tyre janë mutacione udhëheqëse. Si të dalloni mutacionet nxitëse është një pyetje interesante, por një nga gjenet që më së shpeshti implikohet në melanoma është një gjen i quajtur BRAF. Mutacionet BRAF janë ndër më të zakonshmet. Dhe midis mutacioneve BRAF ka një në veçanti që rezulton në një zëvendësim në një pozicion të vetëm aminoacidesh, të quajtur V600E që përfaqëson diku rreth 30 deri në 40% të të gjitha melanomave. Tani, rezulton se mutanti BRAF është gjithashtu një kinazë. Dhe nxit aktivizimin dhe zhvillimin e melanomës. Shkencëtarët zhvilluan frenues të BRAF V600E. Pra, kjo rrëshqitje tregon se kur e nënklasifikoni melanomën, jo nga pamja ose mënyra se si shfaqet, por cilat janë mutacionet, ju mund të identifikoni mutacionet BRAF në shumë melanoma, veçanërisht ato që lindin në lëkurë të dëmtuar nga dielli. Por ju mund të shihni që ju keni një aluzion tani që melanoma mund të klasifikohet më mirë nga mutacioni drejtues sesa nga ku u shfaq ose si duket te dermatologu. Pra, këtu është një shembull i një pacienti me melanoma malinje metastatike, shumë, shumë të avancuar. Secili prej nyjeve është në të vërtetë një lezion metastatik, dhe ky pacient është në derën e vdekjes. Trajtimi për 15 javë me një frenues BRAF V600E, vemurafenib, rezulton në pastrimin pothuajse të plotë të melanomës. Kjo është një përgjigje tepër dramatike, dhe vërtet ju tregon diçka, jo vetëm për biologjinë, por shpresën që kjo lloj qasjeje mund të japë. Një nga gjërat e tjera që është interesante për këtë skenar të veçantë është se ka kancere të tjera në të cilat BRAF V600E gjithashtu duket se luan një rol të rëndësishëm. Njëra prej tyre është një formë shumë e pazakontë e leuçemisë e quajtur leuçemi e qelizave me flokë. Leuçemia e qelizave me flokë quhet kështu sepse kur njerëzit e shikojnë atë nën mikroskop, qelizat leukemike duken sikur kanë qime të vogla. Nuk është shumë informuese për atë se cili është trajtimi i duhur, por kur qelizat e leukemisë me qeliza me flokë janë sekuencuar 100% e tyre kanë BRAF V600E. Mund të tregojmë rrjedhën klinike të një pacienti me leuçemi të qelizave me flokë BRAF V600E të trajtuar me terapi konvencionale, përfshirë një ilaç të quajtur Cladribine, dhe numërimet e gjakut tregojnë se ato janë shumë të ulëta, dhe barnat nuk janë duke pasur efekt. Pacienti ka sëmundje progresive. Dhe një shembull tjetër i një pacienti me BRAF V600E që ndodh të jetë në një kancer të tiroides që tani është metastazuar gjerësisht dhe është përhapur në mushkëri, në këtë skanim CT pasi trajtimi është pastruar pothuajse plotësisht. Pra, ka shpresë që ne jo vetëm që mund t'i përdorim këto barna në nëntipe të veçanta të pacientëve që kanë rast të kenë këto lloj kinazash mutante. Por gjithashtu ne mund të riklasifikojmë kancerin për të thënë jo se është tiroide ose qelizë me flokë ose melanoma, por është BRAF V600E pozitive, ose kromozom pozitiv i Filadelfias, lloj klasifikimesh që janë shumë më informuese për terapitë e synuara. Sidoqoftë, gjithçka nuk është e ditur se shumica e pacientëve që marrin vemurafenib do të kenë një përgjigje traumatike, dhe pastaj shpesh do të shfaqen rishtazi siç tek ky pacient disa javë pas kësaj përgjigje traumatike. Ishte gjithashtu interesante se pacientët e trajtuar me vemurafenib nga melanoma shpesh zhvillojnë lloje të tjera të kancerit të lëkurës, sikurse kanceri i qelizave skuamoze. Dhe shumë nga ato kancere të qelizave skuamoze kanë një mutacion të veçantë në gjenomin e tyre, jo në gjenin BRAF, por në fakt në një gjen të quajtur HRAS. Pra, në një farë mënyre, frenimi i BRAF V600E mundëson shfaqjen e rrugëve të tjera të kancerit. Pra, ky është një problem me të cilin po merren njerëzit. Dhe nocioni është që ju merreni me atë BRAF V600E dhe kanceri disi shpëton përmes zhvillimit të rrugëve alternative të aktivizimit. Një nga rrugët që tani kuptohet është e ashtuquajtura rruga MEK, dhe ajo rrugë në fakt mund të frenohet me shtimin e barnave të reja. Dhe ekziston kjo ide tani, që ndalimi i BRAP V600E i kombinuar me frenuesit MEK mund të sigurojë një formë më të qëndrueshme të terapisë në melanoma. Pra, ka ende shpresë se kanceri mund të shndërrohet në një nga ato sëmundje si Tuberkulozi ose HIV që ne e trajtojmë në mënyrë rutinore me tre ose katër ilaçe për një kohë të gjatë. Dhe të ketë efikasitet kur një ilaç nuk do të funksiononte sepse do të shfaqej rezistenca. Nëse vijmë tek kanceri i mushkërive I cili klasifikohet në nënlloje si kancer i qelizave skuamoze, adenokarcinoma, kancer të qelizave të mëdha, kancer të qelizave të vogla. Por në fakt, kur sekuenconi gjenomin e kancerit mund të shihni se ka mutacione që janë mutacione nxitëse në një sërë gjenesh. Dhe një nga ato është gjeni ALK. Mund të shohim që pacienti ka sëmundje të gjera në mushkërinë e majtë, I cili pacient gjithashtu kishte një lobektomi të poshtme të majtë. Kjo është arsyeja pse rrezet X duken qesharake. Dhe pastaj, pas trajtimit, pas dy cikleve të një ilaçi të quajtur një frenues i ALK, kanceri pastrohet. Pra, kjo jep shpresë të madhe për numrin e vogël të pacientëve që kanë kancer të shkaktuar nga ALK dhe, natyrisht, problemi i vërtetë është se akoma nuk e kuptojmë se çfarë nxit më shumë kanceret. Pra, përsa I përket personalizimit të mjekësisë në kancer, përfundimet janë, se kanceri është një sëmundje e gjenomit, mutacionet e fituara në qelizat e kancerit shkaktojnë këtë sëmundje, dhe ka histori të ndryshme që varion ndërmjet pacientëve e që i mbetet onkologut specialist ta vlerësojë në këtë pikë. Identifikimi i mutacioneve dhe shënjestrimi me ilaçe të reja mund të prodhojë përgjigje klinike traumatike, por jo tek të gjithë. Dhe ato përgjigje klinike traumatike mund të mos jenë të qëndrueshme për të gjithë. Dhe do të jetë shumë emocionuese ta shohësh të ardhmen sesi me aplikimin e teknologjive gjenomike në kancer terapitë e personalizuara do ta marrin vendin e tyre të vlerave në këtë drejtim.

Kanceri i Gjirit (...lexojeni të tërën)

Në këtë shkrim do të flasim për mënyrën në të cilën historia familjare e kancerit mund të ndikojë në metodën se si i trajtojmë pacientët që vijnë tek ne pa kancer, por duam të dimë nëse ata janë në rrezik të shtuar apo jo. Në këtë shkrim do ta shtjellojmë kancerin e gjirit. Mund t’ia nisim me shembullin e një gruaje në të 30-tat e cila ka ardhur për këshillim. Dhe arsyeja pse ajo vjen për këshillim është sepse nëna e saj vdiq në të 60-tat nga kanceri i vezoreve. Motra e nënës së saj ka kancer të avancuar të gjirit në kohën kur pacientja është këshilluar. Nëna e nënës së saj ka ndëruar jetë nga kanceri në të 40-tat të cilin nuk e dijmë se çfarë nënlloji dhe nëna e gjyshes ka vdekur në të 50-tat, gjithashtu nga kanceri në vezore. Pra, ky pacient vjen sepse ka një histori shumë të fortë familjare si të kancerit të vezoreve ashtu edhe një histori të kancerit të gjirit. Kur shikojmë pacientët që kanë kancer, një pjesë e vogël e tyre do të japin një histori familjare shumë të fortë, si në këtë rast. Dhe tek këta me një histori familjare shumë të fortë, prap se prapë ekziston një segment shumë më i vogël, ndoshta 5%, ndoshta 10%, që mund të zbulojmë variante gjenetike që i vendosin ata në rrezik të shtuar për kancer. Ka 10 deri në 15% të tjerë që do të na japin një histori shumë më të fortë familjare të kancerit. Në këto raste duhet të dyshojmë se diçka gjenetike po ndodhë, por ne në këtë pikë nuk kemi aftësinë për të identifikuar gjenet. Dhe pastaj për shumicën e kancereve, sëmundja duket se shfaqet sporadikisht. Nuk ka një histori të fortë familjare dhe ne nuk e dimë ende rolin e variancës gjenetike të zakonshme ose të rrallë në ato lloj familjesh. Si parim, mënyra në të cilën ne mendojmë se kjo ndodh është se qelizat ndërsa ndahen, shpesh kur ato dyfishojnë molekulat e ADN-së së tyre nuk arrijnë ta bëjnë këte në mënyrë absolutisht perfekte. Herë pas here ato do të fitojnë mutacione. Kështu për shembull ju shihni dy kromozome, të cilat kanë krijuar një mutacion të vogël. Tani trupi ka mekanizma për të korrigjuar ato mutacione me anë të riparimit të ADN-së. Dhe kështu, shumicën e kohës, ato anomali riparohen dhe ne nuk grumbullojmë mutacione me një ritëm të lartë gjatë gjithë jetës. Por herë pas here, do të përfundojnë me një mutacion në një gjen, dhe kjo mund ose nuk mund të shkaktojë një problem. Por me kalimin e kohës akumulohen mutacione të shumta. Dhe siç ndodh zakonisht në këto raste, qeliza mund të fitojë aftësinë për tu replikuar në mënyrë autonome në mënyrë të ngjashme me kancerin, dhe kështu të zhvillojë një tumor. Mënyra në të cilën ne mendojmë se kjo ndodh, shpesh, është se mutacionet në gjenet e riparimit të ADN-së mund të jenë një problem, dhe mutacionet në gjenet, puna e të cilëve është të shtypin kancerin, gjenet shtypës të tumorit, mund të fitojnë mutacione dhe për këtë arsye të humbasin funksionin. Pra, kjo është mënyra se si ne mendojmë se kanceri mund të lindë gjatë gjithë jetës. Problemi është se disa njerëz e fillojnë jetën me një mutacion në linjën e tyre gjenetike. Pastaj gjatë jetës mund të zhvillojnë mutacione të tjera. Dhe është kombinimi i asaj me të cilën ata lindin plus asaj që fitojnë dhe grumbullojnë gjatë gjithë jetës që rezulton në kancer. Shumica e mutacioneve që fitojmë me secilin dyzim të qelizave riparohen. Pra, ne nuk i grumbullojmë ato, përveç një numri të vogël. Dhe sigurisht ka shumë gjëra që shkaktojnë mutacione. Disa prej tyre janë thjeshtë të rastësishme. Dhe disa prej tyre janë gjëra kancerogjene, kështu që tymi i duhanit, për shembull, është forma më e njohur e një kimikati të jashtëm që mund të shkaktojë këto lloj mutacionesh të ADN-së që përfundimisht çojnë në kancer. Dy gjenet me frekuencë më të madhe në kancerin e gjirit të cilat mund të përmbajnë mutacione janë gjenet e quajtura BRCA1 dhe BRCA2. Ato janë të përfshira në mekanizmin e riparimit të ADN-së në mënyra që nuk kanë mundur ende të kuptohen plotësisht. Pra, nëse marrim një person, i cila ka vetëm kancer të gjirit në familjen e tij, apo le të flasim për një tjetër i cila ka kancer të gjirit dhe vezoreve, 80% do të ketë një mutacion në BRCA1, 15% do të ketë një mutacion në BRCA2. Dhe pastaj ka një numër të vogël të mutacioneve të tjera për të cilat nuk do të flasim, por të cilat gjithashtu mund të jenë shkak familjar për kancer. Përballë një pacienti që na vjen me pyetjen, unë kam një anëtar të familjes që ka kancer, a duhet të bëj teste gjenetike? Pra, pyetja specifike sa i përket kujdesit për këtë pacient të veçantë është, a ka ai mjaftueshëm një histori familjare që testimi gjenetik të jetë diçka që ne duhet të bëjmë. Në njërën anë, disa argumentojnë se të gjithë duhet të kenë teste gjenetike në çdo kohë që duan. Por problemet janë se testimi gjenetik është i shtrenjtë. Disa herë, testimi gjenetik jep rezultate që ne nuk i kuptojmë plotësisht dhe thjesht ngatërron pacientin. Por në mjediset ku ka shumë mundësi që të ketë një kontribues gjenetik në ndjeshmërinë ndaj kancerit ne do të bënim atë. Atëherë testimi gjenetik ka shumë të ngjarë të jetë i dobishëm klinikisht. Pra, tek një pacient që pyesim, a ka më shumë se dy primarë të kancerit të gjirit në të njëjtën anë të familjes, ose kancer të gjirit dhe ndonjë kancer tjetër? Dhe kanceret e tjera janë në vezore, pankreas dhe të tjera për të cilat do të flasim në vijim. A ka ndonjë anëtar të familjes me kancer të vezoreve? A është kjo një familje në të cilën dihet se dikush ka një mutacion BRCA1? Nëse keni një familje në të cilën dikush ka një mutacion BRCA1, atëherë testimi gjenetik për atë mutacion është një gjë shumë e arsyeshme për tu bërë. Dhe pastaj ka dy grupe të tjera që janë në rrezik veçanërisht të lartë. Njëri është se hebrenjtë Ashkenazi kanë një shans 1 në 30 për të bartur një mutacion BRCA1 që predispozon për kancerin e gjirit. Ekzistojnë tre mutacione që janë të përhapura në popullatën Ashkenazi, kështu që është mjaft e thjeshtë të testosh për ato tre variante te gratë hebreje Ashkenazi. Dhe atëherë kanceri i gjirit që shfaqet tek një burrë duhet të ngrejë me të vërtetë flamuj të kuq që mund të jetë gjithashtu një sindromë gjenetike, shpesh BRCA1 ose BRCA2. Deri në 40 ose 50% të burrave me kancer të gjirit mund të kenë mutacione në ato gjene. Kjo, natyrisht, është e rëndësishme për ta, si dhe për anëtarët e familjes që ndajnë materialin e tyre gjenetik. Pra, kur përballemi me dikë që po bën teste gjenetike, duhet të pyesim gjithmonë, çfarë do të bëjmë me rezultatet që dalin? Pra, nëse ato rezultojnë pozitive ose negative. Pra, nëse një person do të testohej dhe do të zbulohej një mutacion në BRCA1 ose BRCA2 që ishte lidhur më parë me rrezikun e kancerit, ne do të thoshim se ata janë në rrezik të shtuar për t’u prekur nga kanceri. Dhe pastaj do të flisnim për atë që do të bënim për këtë. Por ai parim vlen për testimin gjenetik të të gjitha llojeve, për kancerin, për kardiomiopatinë, për ndjeshmërinë ndaj aritmisë etj. Nëse gjeni mutacionin që është i shoqëruar më parë me sëmundjen në fjalë, kjo do të rrisë rrezikun. Por ndonjëherë, kjo nuk është valide. Tani, ajo që ne do të donim të bënim, në familjen që ka mutacion dhe çdo familje tjetër, është në fakt testimi i dikujt që ka kancer. Testojmë dikë në të cilin ne mendojmë se ka një kontribues gjenetik në kancer tashmë të formuar. Nëse gjejmë një mutacion BRCA1 ose BRCA2, për shembull, atëherë mund të testojmë çdo anëtar tjetër të familjes dhe të bëjmë pyetjen, a e ndajnë ata këtë mutacion? Nëse ata nuk e ndajnë atë mutacion, atëherë ata duhet të trajtohen si çdo person tjetër që vjen tek ju dhe thotë a jam i rrezikuar nga kanceri? Dhe përgjigja është se ju nuk jeni në rrezik më shumë për kancer se kushdo tjetër. Një skenar tjetër është i një pacienti që vjen tek ju, i cili thotë se askush në familjen time nuk është testuar më parë. Unë kam një histori shumë të fortë familjare. Dhe, çfarë duhet të bëj? Pra, ju bëni testimin dhe rezulton se ata nuk kanë asnjë mutacion që mund ta identifikoni. Historia familjare është treguese se diçka ekziston që e vë atë familje në rrezik të shtuar, por ju nuk mund ta gjeni mutacionin. Përgjigjja është që ju duhet të vazhdoni t'i gjurmoni edhe më tej, mund të bëni më shpesh ekzaminime mbikëqyrëse të tilla si mamografia. Por ju nuk mund t'i deklaroni ato me rrezik të shtuar në këtë pikë. Dhe pastaj, problemi më i madh me testimin gjenetik bashkëkohor është se ndonjëherë ju merrni pacientë që bëjnë testimin, të cilët nuk kanë një anëtar të familjes që ka ende kancer, ose ju nuk keni një anëtar të indeksuar të familjes e rezultatet e testimit zbulojnë një variant që nuk është parë kurrë më parë në një gjen si BRCA1 ose BRCA2. Në raste të këtilla, nuk mund të thuash që varianti gjenetik ka të ngjarë të rrisë rrezikun. Gjithashtu nuk mund të thoni që varianti gjenetik thjesht mund të mos ketë efekt plotësisht. Pra, këta janë gjithashtu pacientë në të cilët duhet të kemi një mbikëqyrje dhe një ndjeshmëri të shtuar ndaj mundësisë së kancerit, por nuk mund ta deklarojmë pacientin që ka rrezik shumë të lartë të ndjeshmërisë ndaj kancerit. Pra, çfarë ndodh me njerëzit që kanë mutacione BRCA1? Rezulton se pacientët që kanë mutacione BRCA1 kanë një mundësi shumë të lartë për të zhvilluar kancer të gjirit ose vezoreve kur të arrijnë moshën 70 vjeçare. Mund të themi që gjasat arrijnë deri në 90% bazuar në studime shkencore. Dhe rreziku fillon në moshën 40 vjeç ose më herët për këto gra. Si pikë referimi, frekuenca e popullsisë së kancerit të gjirit është rreth 2% në moshën 50 vjeç dhe rreth 7% në moshën 70. Pra, këto janë vërtetë rritje dramatike të rrezikut të kancerit. Gjëja tjetër për të thënë për pacientët që kanë kancer të gjirit dhe që kanë një mutacion BRCA1 ose BRCA2 është se ata janë në rrezik shumë më të lartë për të pasur një kancer të dytë të zhvilluar në gjirin kontralateral. Këta pacientë gjithashtu kanë nevojë për mbikëqyrje të veçantë. Pra, çfarë bëni me një person i cili rezulton pozitiv për një mutacion që më parë ishte i lidhur me kancerin. Ka me të vërtetë tre opsione dhe ato janë shumë personale. Ky është një shembull i mjekësisë së personalizuar ku pacienti është personalizuesi, dhe pacienti vendos se çfarë dëshiron të bëjë. Rritja e mbikëqyrjes, që do të thotë mamografi më të shpeshta dhe në fakt ekzaminime më të shpeshta gjinekologjike, është një opsion që shumë gra zgjedhin. Një opsion i dytë është mastektomia profilaktike dhe salpingo-ooforektomia profilaktike. Dhe kjo është një mundësi tjetër që shumë gra zgjedhin. Dhe pastaj mendohet se disa ilaçe që kanë aftësi për të shtypur kancerin si Tamoxifen mund të jenë të dobishme për gratë që zgjedhin të shkojnë në atë rrugë. Kjo është përsëri, një zgjedhje shumë personale, dhe ky është një vendim që gruaja duhet të marrë së bashku me mjekun dhe familjen e saj. Pra, përfundimi i vërtetë është se kush duhet të ketë vëmendje të veçantë për të kërkuar gjenet e ndjeshmërisë ndaj kancerit. Historia e familjes është vërtetë shumë goditëse. Dhe kështu është shumë e arsyeshme që një pacient i tillë të shkojë dhe të bëjë pyetjen, se a duhet të bëj teste gjenetike? Ka shumë polemika rreth llojit të veçantë të testimit gjenetik në lidhje me faktin se është shumë i shtrenjtë. Kush do të mendojë jo vetëm për BRCA1 dhe BRCA2, por për gjene të tjera, gjene më pak të para, që gjithashtu mund të kenë mutacione që predispozojnë ndaj kancerit. Kanceri i gjirit në moshën më pak se 50 vjeç është më domethënëse tek gratë hebreje Ashkenazi, veçanërisht me një histori të kancerit të gjirit ose vezoreve. Nëse ka më shumë se një kancer të vezoreve në familje, kancer të gjirit ose vezoreve, një burrë me kancer të gjirit duhet ta hapë atë familje për vlerësim të mëtejshëm gjenetik. Kanceri pankreatik gjithashtu lind nga mutacionet BRCA1 dhe BRCA2 dhe më shumë se një kancer pankreatik në familje duhet të çojë në një vlerësim. Kanceri kolorektal në moshën më të hershme se 50 vjeç dhe shumë polipe të zorrës së trashë, janë treguese për një ekzaminim të mëtejshëm. Disa feokromocitoma janë familjare dhe më pas kanceri medular i tiroides është një tjetër kancer tipik që shpesh shfaqet në familje dhe duhet të nxisë një referim tek një specialist i familjes për kancerin.